Ticaret dünyası sıkıntılı

İçinden geçmekte olduğumuz yıl iş dünyası içinde çok parlak geçmiyor. Hayat pahalılığının yarattığı iç piyasalarda daralma şirketleri de vurdu. Yılbaşından bu yana 41 bin 785 ticaret kapısı yok oldu. Yedi aylık bilanço, kalan aylar içinde çok iç açıcı işaretler vermiyor.
Bu işin çetelesini Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) tutuyor. Ticaret sicili verilerini düzenli olarak açıklayan TOBB, yeni kurulan şirket sayısında da bir gerileme yaşandığına dikkat çekiyor. Seçimler ve seçimler sonrasında yaşanan belirsizlik ortamı üretimi, istihdamı ve iç piyasa dengelerini bozdu.
Bu yılın yedi aylık dönemine göre, 14 bin 529 şirket tasfiyeye gitti. 11 bin 559 şirket ise ticaret hayatından tamamen çekildi. Yine bu dönemde gerçek kişi işletmelerinden 15 bin 697’si kapısına kilit vurdu. Toplamda 25 bin 88 şirket borcuyla, alacaklısıyla ticaret hayatından çekilmiş oldu. Bu sonuç bize, geçtiğimiz yıla göre yüzde 25.3 oranında kapanan şirket sayısının artığını gösteriyor.
TOBB’nin verilerine göre; bu yılın yedi aylık döneminde kurulan şirket sayısı da bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 2’ye yakın azalma gösterdi. Geçtiğimiz yıl 74 bin 367 şirket ticari hayata ilk adımlarını atarken bu yıl 73 bin şirket kuruldu. Gerçek kişilerin kurduğu ticari işletme sayısında da yüzde 16.4 oranında bir azalış yaşandı. 15 bin 697 kapanan işletmeye karşılık 11 bin 932 yeni işletme faaliyete geçti. Bu yılın 7 aylık döneminde sadece konut yapı kooperatifleri bazında bir artış gözleniyor. Kooperatif sayısında yüzde 71.5 oranında bir artış yaşanmış.
Yılın geneline baktığımızda böyle bir tablo ortaya çıkıyor. Temmuz ayı verileri de bu hızlı çöküşün devam ettiğini gösteriyor.
Temmuz ayında 717’si toptan ve perakende ticaret, 284’ü imalat, 251’i de inşaat sektöründe olmak üzere bin 252 şirket ticaretten çekilmiş.
Gerçek kişi işletmelerinde de yaprak dökümü devam ediyor. Temmuz ayında, bin 150’si toptan ticaret, 395’i inşaat ve 264’ü imalat sektöründe olmak üzere bin 809 işletme kapısına kilit vurmak zorunda kalmış.
İmalat sektöründe toplamda 548 firma ticaretten çekilmiş. İstihdamda önemli bir yer tutan imalat sektöründeki bu kayıplar dikkat çekiyor. İmalat sektöründe yaşanan firma tasfiyeleri ve kapanmalar, üretimi, ihracatı ve istihdamı olumsuz yönde etkiliyor.
Türk hür teşebbüsünün ve reel sektörlerin üst ve yasal kuruluşu olan TOBB, bu durumu mutlaka gerektiği gibi değerlendiriyor ve ilgili makamlara iletiyordur diye düşünüyorum. Özellikle, zamanın önemli bir kısmını ülkemizi adım adım dolaşarak, oda ve borsa temsilcileriyle görüşerek geçiren Başkan M. Rifat Hisarcıklıoğlu’nun elinde çok daha önemli bilgiler ve raporlar olduğu da muhakkaktır.
Ticari hayattan çekilen firmaların ve gerçek kişilerin durumlarının yanı sıra, sıkıntı içinde olan reel sektörün temsilcileriyle de durum
tespiti yapılıyor, sorunlar belirleniyor, çözüm önerileri de enine, boyuna ele alınıyordur.
Ankara, sadece merkezi hükümetin faaliyetlerini sürdürdüğü bir başkent olmanın ötesinde ekonomik sorunların da ele alındığı önemli bir ticaret merkezidir. Bu haliyle, TOBB’nin yaşananları yakından izlediğini ve sabahlara kadar süren toplantılara, gecenin bir yarısında çok sayıda bakanın da iştirak ettiğine şahit oluyoruz.
TOBB’nin yaptığı tespitler, sorunlar ve çözüm önerileri bu açıdan önemlidir ve dikkatle takip edilmelidir.
Ticaret hayatında ve ticaret hayatının en önemli ayağı olan üretimin temelini oluşturan sanayi kesiminin sorunlarını, diğerlerinden ayırmak mümkün değildir. Sanayiciler de artan dövizle birlikte her geçen gün biraz daha büyüyen ham madde temini, enerji, enerji fiyatlarındaki artışlar, istihdam ve yan maliyetlerin baskısı altında ayakta kalmaya çalışıyor. Sanayicinin sorunlarını da ülkemizin ekonomik durumundan ayrı tutmak eşyanın tabiatına aykırıdır.
Kapanan her ticari işletme ile birlikte sanayici de bir kolunu kaybediyor.
Sanayicinin ürettiğinin, nihai nokta olanı tüketiciyle buluşmasında, ticari firmalar, ulaşım sektörü ve perakende sektörlerinin ayrı bir önemi vardır. Hem ulaşım hem de perakende sektörleri aynı zamanda önemli bir istihdam kapısıdır. Bu nedenle, ulaşım ve perakende sektörleri ayrı bir önem taşırlar.
İşte TOBB tüm bu sektörlerinin çatı kuruluşu olarak, hepsine aynı mesafede olmak zorundadır. Nitekim, bugüne kadar gördüğümüz ve izlediğimiz kadarıyla da bu konuya gereken hassasiyet ve önem gösteriliyor. Ticaret hayatının bir başka önemli ayağını ise esnaf kesimi oluşturuyor. Esnafların, çatı kuruluşu, Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu’dur. TESK’te esnaf sicili kayıtlarını tutarak, faaliyetteki tüm esnafların durumunu takip eder.
TESK’in tespitlerine göre de ticari hayattan çekilen esnaf sayısı çok fazla. Geçtiğimiz yıl ticari hayattan çekilen esnaf sayısı resmi rakamlara göre 110 bini aşmış. Zamanın Ticaret Bakanı Mehmet Muş, geçtiğimiz yılın 30 kasımında yaptığı açıklamada 108 bin esnafın kepenk kapattığını söylemişti. CHP Genel Başkan Vekili Veli Ağbaba’ya göre, her gün 400’e yakın esnaf kapısına kilit vuruyor. Ortada tam anlamıyla somut bir veri yok. Çünkü bir çok esnaf daha sicil kaydını yaptırmadan kapısına kilit vuruyor. Televizyon haberlerinde yayınlanan görüntülere bakıldığında ise, 25-30 yıllık dükkanların kapatıldığını görüyoruz. Özellikle, hizmet ve emek yoğunluklu sektörlerde yaşanan kapanmalar istihdam üzerinde oldukça
büyük, olumsuz gelişmelere neden oluyor.
Sonuç olarak, ister TOBB, isterse TESK reel sektörlerin, esnafların sesi olmak vasfını korumalı ve ekonomiye yön vermelidirler.
Nitekim TOBB’nin gerçekleştirdiği Ekonomi Şurası’nda ortaya çıkan görüşler bir rapor haline getirilmeli ve kamuoyu ile paylaşılmalıdır. Sadece bizler değil, ekonominin tüm tarafları da bunu bekliyor.