ENAG'tan 'hiperenflasyon' uyarısı

Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) konut, gıda, ulaşım gibi kalemlerde yaşanan fiyat artışlarına ve stokçuluk tehlikesine dikkati çekerek "Piyasa karamsarlığı sebepli arz talep dengesindeki bozukluklar hiperenflasyon tehlikesine yol açabilir" tespitinde bulundu.

ENAG, kasım ayı ekonomik gelişmeleri içeren analiz raporunu takipçileriyle paylaştı. Tecrübe edilen ekonomik gelişmelerin tam anlamıyla bir kur krizi olduğuna dikkat çekilen raporda, "Dünyada 1. Jenerasyon krizlerde yaşanan bir durumun içerisindeyiz ve 50 yıllık teorik geçmişi olan bir teoriyi, yani bütçe açığını rezervler ile karşılama ve rezevler bitince sonunda yüksek döviz kuruna ve yüksek enflasyona sebep olunduğunu yaşayarak deneyimlemiş bulunuyoruz" denildi.

Raporda, ekonomi yönetiminin iddia ettiğinin aksine cari açığın giderek artacağına dikkat çekilerek, bu duruma ise ithal ürünlerin girdisindeki maliyet artışlarının sebep olacağı bildirildi. Raporda, konuya ilişkin olarak şu değerlendirmede bulunuldu:

"Küresel çapta yaşanan olumsuz ekonomik koşulları incelediğimizde, öncelikle yeni korona varyantı ve pandemi kapanmalarıyla birlikte ise cari açığın giderek daha da artacağı ve ithal edilen ürünlerin girdisinin maliyet artışlarına sebep olacağını görüyoruz. Enflasyon tarafında hem kur atakları sebepli yaşanan artışlar, hem küresel ekonomik koşullardan dolayı hem de pandemi riskleri dolayısıyla 'yeni tanımlı' hiperenflasyon (karşılaştırmalı yüksek enflasyon' sürecine girme olasılığının yüksekliğine ivedilikle dikkat çekmek isteriz."

 HİPERENFLASYON NEDİR?

Hiperenflasyon, bir ülkedeki tüm mal ve hizmetlere ait fiyatların belirli bir dönem süresince kontrolsüz bir şekilde yükseldiği durumları tanımlamak için kullanılan bir ekonomi kavramı. Farklı bir deyişle, hiperenflasyon oldukça hızlı ve çok daha kontrolsüz bir enflasyondur. Genel olarak, bir ülkede enflasyon oranın ayda yüzde 100 veya daha fazla yükselişe geçtiği durumlar hiperenflasyon olarak ifade ediliyor. Bununla birlikte farklı ekonomistlere göre enflasyon oranın ayda yüzde 50 ya da 200’den daha fazla yükseldiği durumlar da hiperenflasyon olarak tanımlanabiliyor.

Örneğin, Amerikalı bir ekonomi profesörü olan Phillip Cagan, 'Hiperenflasyonun Parasal Dinamikleri' adlı kitabında yer verdiği ve incelediği hiperenflasyon kavramını enflasyon oranın ayda yüzde 50 ve üzerinde artması olarak anlatıyor.

YENİ EKONOMİK MODEL HAKKINDA

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamalarıyla resmen hayata geçirilen 'yeni ekonomik model'de cari dengenin sağlanmasıyla enflasyonun düşeceğine inanılıyor. Ayrıca değersizleşen TL’nin ihracatı destekleyeceği, düşük faiz ortamının da yatırımları yukarı taşıyarak istihdamı artıracağı savunuluyor.

 Ancak ekonomistler, söz konusu modelin altını 'bilimsel gerçekliliklerle' doldurmakta zorlanıyor. Erdoğan'ın 'faiz sebep, enflasyon sonuç' teziyse 'temel öğretiye aykırı' olarak niteleniyor.