Durmuş: Personel alımı yetersiz

Murat POLAT

 ANKARA (Anayurt) – Sağlık çalışanlarının istihdam ve özlük  haklarına dönük sorunlarına ilişkin  Anayurt’un sorularını yanıtlayan Sağlık Sen Genel Başkanı Semih Durmuş “Sağlık Bakanlığı personel alımında yetersiz kalıyor. Sağlık Bakanlığı tarafından yer yer alımlar yapıl- makta ancak yeterli gelmemektedir”  değerlendirmesinde bulundu. Sağlık  çalışanlarının özlük hakları için çalış- malarına devam ettiklerini ifade eden  Durmuş, sağlık çalışanlarının üç farklı kalemde maaş aldıklarını ve bu  ödemelerin hastaneden hastaneye,  personelden personele değiştiğini belirtti ve “Sağlık çalışanlarının bilinmezliklerle dolu bu muğlak ödeme  sistemine dayanacak takati kalmamıştır” ifadelerini kullandı.  

Sağlık çalışanları en çok düşük ücretlerden şikâyet ediyor. Sorun nerede tam olarak sizce?

Mevcut sistemde sağlık çalışanları  üç kalemde maaş almaktadırlar. Birincisi sabit maaşları, ikincisi bir Sağlık-Sen kazanımı olan ek ödemenin  sabit ödenen kısmı, üçüncüsü ise per- formansa dayalı ek ödeme. Diğer  devlet memurlarıyla ve günümüz  ekonomik koşullarıyla kıyasladığımızda maaş ve sabit ek ödeme kalemleri de düşüktür ancak esas büyük  sorun üçüncü kalem olan performan- sa dayalı ek ödeme sisteminde yaşanmaktadır. Bu sisteme göre hastanenin  o ay içerisinde kazandığı gelir birçok elekten süzülerek sağlık çalışanlarına dağıtılır. Ancak Türkiye’deki 800 hastanenin 800’ünde farklı gelirleri  vardır ve o 800 hastaneden 800 hem- şireye, hekime, teknisyene aldıkları  ücretleri sorarsanız 800 farklı cevap  alırsınız. Birkaç ay aradan sonra yeniden aynı kişilere sorsanız yine bambaşka cevaplar alırsınız.

Hastanelerin  borçları olduğu için bu cevapların bü- yük oranda sıfıra yakın çok düşük  meblağlar olduğu ve her ay azaldığı da görülecektir. Başka hiçbir kamu  kurumunda böyle bir durum söz konusu değildir. Nasıl ki hiçbir öğretmen okulunun gelirine göre ödeme  almıyorsa, hiçbir kamu kurumunda memurlara kurumlarının geliri baz alınarak ödeme yapılmıyorsa sağlık çalışanlarına da hastanelerinin geliri ve performansı baz alınarak ödeme  yapılmamalıdır.

Mevcut döner serma- ye sistemi yıllar içerisinde yapılan ya- malarla yamalı bohçaya dönmüştür.  Artık dikiş tutması mümkün değil. Sağlık-Sen olarak bizim bu konuda model önerimiz hazırdır. Son derece basit, uygulanabilir, sürdürülebilir ve hakkaniyetli olarak hazırladığımız bu modeli tüm yetkililerle paylaştık. Ne siyasette, ne bürokraside çalmadık  kapı bırakmadık. Döner sermaye ada- letsizliğini anlatmadığımız tek bir  yetkili kalmadı. Şu anda çözüm için mazeret kalmamıştır. Tek yapılması gereken bir araya gelerek istişare ile  bu meseleyi halletmektir. Sağlık çalışanlarının bilinmezliklerle dolu bu  muğlak ödeme sistemine dayanacak  takati kalmamıştır.

Bir de henüz atanmamış sağlık çalışanları var. Onlar için neler söylemek istersiniz?  

İstihdam yalnızca atanamamış ki- şilerin sorunu değildir. Mevcut atan- mış sağlık çalışanlarını da ilgilendiren  çok önemli bir konudur. Zira istih- dam eksikliği mevcut çalışanların  mesai sürelerini uzatıyor, iş yükünü artırıyor. Ülkemizde bin kişiye 2,4 hemşire düşerken, OECD ortalaması 8,8’dir. Yani OECD’ye göre bizim hemşirelerimiz 4 kat fazla çalışmakta, 4 kişilik işi yalnızca 1 kişi yapmaktadır. Dolayısıyla sağlık alanında acil  istihdamın gerektiği ortadadır. Sağlık Bakanlığı tarafından yer yer alımlar  yapılmakta ancak yeterli gelmemek- tedir. Yeni açılan hastaneler, büyütü- len eski hastaneler istihdam ihtiyacını  son derece artırmaktadır. İstihdam ya- pılmasının birçok faydası vardır. İşsizlik rakamlarını azaltır, refah düze- yini artırır, iş yükü ve fazla mesaisi  azalan sağlık çalışanlarının da motivasyonu düzelir.

Özellikle pandemi  sürecinde sağlık çalışanları arasında istifalar arttı. Bunun en büyük nedeni  sağlık çalışanlarının istihdam eksikliğine bağlı aşırı iş yükü ve fazla mesai yapmalarıdır. Bu durum çalışanların aile yaşamlarına da yansımakta,  birbirini göremeyen eşler ve ebeveynlerini göremeyen çocuklar  mutsuzluk sarmalında çırpınıp dur- maktadırlar. Sağlık alanındaki istih- dam meselesine asla mali yük olarak bakılmamalı, vatandaşlarımızın refahı ve daha iyi bir hizmet alabilmesinin yolunun yeterli sağlık çalışanından geçtiği unutulmamalıdır. İnsanlar en  çok hasta olduklarında isyan ediyor- lar, en çok sağlık sisteminin güzel işlemesinden motive oluyorlar. Dolayısıyla sağlık alanına yapılan  hiçbir yatırım siyasetin elini boş çevirmeyecektir. Siyasi iradenin bunu  her zaman göz önünde bulundurması gerekmektedir.

Sözleşmeli sağlık çalışanları da gündemde bir hayli yer tutuyor. Orada sorun nedir?

Sağlık Bakanlığı alım yaparken çeşitli sözleşme modelleri geliştirdi ve bunlara göre alımlar yapıyor.  Normal memurlar 657’nin 4a madde- sine bağlı olarak çalışırken bunun  yanına, süresiz çakılı sözleşmeli 4b, 3+1 olarak bilinen 45a, vekil ebe hemşire, kamu dışından istihdamı sağlanan aile sağlığı çalışanları gibi  birçok farklı sözleşmelilik tipi eklenmiştir. Sağlık-Sen olarak verdiğimiz  yoğun mücadele ile 2011 ve 2013 yıl- larında süresiz 4b’li arkadaşlarımızın  kadroya geçmesini sağladık. Benzer şekilde başlangıçta 4+2 olarak atanan  45a kadrolu arkadaşlarımızın sözleş- me sürelerinin 2 yıl kısaltılarak 3+1’e  düşürülmesi de yine bir Sağlık-Sen  kazanımıdır. Mevcut süresiz sözleş- meli, vekil ebe hemşire ve kamu dışı  aile sağlığı çalışanlarının kadroya  geçmeleri ve 3+1 sözleşmeli arkadaş- larımızın özlük iyileştirmeleri