‘2 dünya savaşı arasında yaşanılan süreci yaşıyoruz’

1994 Nisan’da yaşanılan ekonomik kriz ile şu anda yaşadığımız ve önlem alınmazsa daha da ağır yaşayacağımız ekonomik kriz arasında benzerlikler olduğunu fakat ekonomideki gelişmeleri sadece iç dinamiklerle açıklamanın doğru olmayacağını belirten Ekonomist Uğur Civelek, “1993 yılında Turgut Özal vefat etmeseydi, Süleyman Demirel Çankaya Köşküne çıkmasaydı ve Tansu Çiller başbakan olmasaydı o krizi yaşanmazdı. Yaşansaydı da o denli ağır olmazdı. Çünkü o dönemde Çiller ekonomi bilimi ile inatlaşmış ve yanlış kararlar almıştı. Bu açıdan bakıldığında şu andaki iktidarın da faiz takıntısı ve inatlaşmasıyla benzer bir süreç. Ayrıca o zamanda ekonomide alınan kararlar seçim öncesi süreçte yapılması gerekenler şeklinde değil seçime yönelik hamleler ile alınmıştı. Şimdi de aynı şekilde seçim gündemi ekonomi gündeminin önüne geçiyor. O zaman da tüm dünyada bir konjonktür değişikliği yaşanıyordu. Biz 94 krizini yaşadıktan sonra birçok ülke de benzer krizler yaşamıştı. Şimdi de biz bu krizi yaşıyoruz, ABD o zamanki gibi faiz artışına gidiyor ve tüm dünyanın ekonomik dengesini bozuyor. Bu açılardan bakıldığında bir benzerlik var. Fakat şu an yaşadığımız ekonomik sorunların yanında 1194 krizi çok hafif kalır” diye konuştu.

Şu anki dünya konjonktür ise çok daha farklı şekilde ilerlediğini tüm dünyada iki dünya savaşı arasındaki gibi bir buhran yaşandığını belirten Civelek, “Toplum siyasilerin söylemleriyle artık ilgilenmiyor. Çünkü siyasiler toplumdan uzaklaştılar ve beklentilere karşı kulaklarını tıkadılar. Bu iyi bir yere gitmiyor. Dünyada pek çok ülkede ekonomik sorunlar yaşanacak tıpkı iki dünya savaşı arasında olduğu gibi. Fransa’da meydana gelen ‘Sarı Yelekli’ hareketi boşuna çıkmadı. Avrupa’ya bakıyorsunuz toplumun yüzde 70’i siyasilerin sorunları çözebileceğine inanmıyor artık. ABD’nin vesayetinde şu anki tiyatronun sürmesi mümkün değil. Orada da dip dalgası gelecek. Sonrası ne olacak tabi ki bilmiyoruz” ifadelerini kullandı.

Dünyanın çok kutuplu bir sürece doğru ilerlediğini ve Rusya ile Çin’in bu durumun kendi menfaatlerine uygun olacağı kanısında olduklarını belirten Civelek, “OPEC’in petrol fiyatlarını artırması tüm dünyada enerji fiyatlarını artırır. Enerji krizine yol açar. Bu durum tüm dünyada yaşanan buhranı tetikleyebilir. Enerji fiyatlarındaki bu yükseliş bizim siyasetçilerimizin de planlarını bozabilir. İktidarıyla muhalefetiyle tüm siyasilerin planları bozulabilir. Toplum zaten artık siyasilerin sorunu çözebileceğine inanmıyor. İnsanlar zaaflarına yenik düşmüş durumda. Geleceğe dair plan yapmadan yaşıyorlar fakat yaşanacak ekonomik kriz sonrası canları çok yanacak ve tüm tercihleri değişmek zorunda kalacak” söyleminde bulundu.

Mali ve ekonomik sistemlerin değişeceğine dikkat çeken Civelek son olarak şunları söyledi:

“En majör gelişme ne ise herkesin ona göre tedbirli gidebilmesi lazım. En majör son 25 yılın oyunu jeopolitik çekişme. Bu çekişme yeni dünyanın çok kutuplu mu yoksa tek kutuplu mu olacağı yönünde. Gelişmelere bakılırsa dünya çok kutuplu bir hal alacak ve insanlık için yapılması gerekenlerin hemen yapılamayacağı aşikar. Kaotik bir süreçten geçeceğiz. Küreselleşme dönemi kendi zıttını da yaratacak. Ticaret hacmi daralacak. Mali sistem ve siyasi sitem çökecek. Bu batıya daha çok zarar verecek. Bu konjonktürde yaşanan gelişmeleri doğru analiz edemeyen bir Türkiye’nin neler yaşayabileceğini düşünmek bile istemiyorum. Hem de dünyanın en jeopolitik noktasında olan bir ülke olarak. Altın soru bu. Kimse buna yanıt aramadığı için canımız çok yanacak.”