Erken tanı sepsis ölümlerini engelleyebilir

Global ilaç ve tıbbi ürünler şirketi Baxter, Türk Yoğun Bakım Derneği (TYBD) ile birlikte dört yıl önce başlattığı 'Farkına Var Hayat Kurtar' kampanyası çerçevesinde sepsis hastalığına dikkat çekmek ve bu konuda farkındalığın artırılmasını sağlamak amacıyla düzenlenen "Dünya Sepsis Günü” bilgilendirme toplantısı gerçekleştirildi.

Dünyada her 3 saniyede 1 kişinin hayatını kaybettiği; tedavi edilmezse septik şok, çoklu organ yetmezliği ve ölüme sebebiyet veren, Covid-19 nedeniyle yaşanan kayıplarda önemli bir etken olan ve zamanında tedavi edilmezse sonrasında ciddi yaşam kalitesi ve sağlık sorunlarına yol açabilen Sepsis konusunda farkındalık yaratmak amacıyla  Ankara Occidental Otel’de düzenlenen toplantı Türk Yoğun Bakım Derneği Başkanı Prof. Dr. Tuğhan Utku sözcülüğünde gerçekleştirildi.

Dünya Sepsis Günü kapsamında  gerçekleştirilen “Baxter’la Sağlık Sohbetleri” basın toplantısında sepsis ile ilgili yeni verilerin yanı sıra antibiyotik direncinin sepsis tedavisinde yol açtığı ciddi sıkıntılar, sepsis sonrası hayat ve karşılaşılabilen tramvalar, yoğun bakımlarda akut sepsis hastalarının önceliklendirilmesinin önemi ve sepsis ile ilgili güncel rakamlar aktarıldı. 

 Her beş ölümden birinin ilişkilendirildiği ve tedavi edilmezse sebep olduğu septik şok ve çoklu organ yetmezliği ile dünyadaki gerçekleşen tüm hastane ölümlerinin bir numaralı sebebi olarak karşılaşılan sepsis vakalarında erken tanı ve tedavinin önemini vurgulayan Utku, TYBD olarak bu başlattıkları "Farkına Var, Hayat Kurtar" farkındalık kampanyası kapsamında kamuoyunu bilgilendirmeye hızla devam ettiklerini aktardı.

ANTİBİYOTİK DİRENCİ SEPSİSTE ÖLÜMLERE YOL AÇIYOR

Toplantıda vücudun bir enfeksiyona karşı verdiği tepkinin neden olduğu sepsis hastalığının en temel nedenlerinden biri olan antibiyotik direncinin oluşturduğu tehlikeye dikkat çekildi. Halk arasında antibiyotik direnci olarak AMR (Antimikrobiyal direnci) antimikrobiyalleri amaçlandığı gibi almamak, çok sık, gereksiz yere almak veya bir ilaç tedavisini bitirmemek anlamına geldiği kaydedilen toplantıda antimikrobiyal direnç nedeniyle yaygın tıbbi prosedürlerin (diş hekimi ziyaretleri, sezaryen, kalça protezleri, kemoterapi ve organ nakilleri gibi) daha fazla enfeksiyon riski taşıyacağı anlamına geldiği belirtildi.

ERKEN TANI SİSTEMİ NEWS HAYAT KURTARIYOR

Sepsisi önlemenin en önemli yolunun enfeksiyonu önlemek olduğunu belirten Utku; “Aşılanma, temiz su kullanımı, el hijyeni, hastane kaynaklı enfeksiyonların önlenmesi ve farkındalık başlıca önlemler arasında yer almaktadır. Sepsis gelişen durumlarda ise erken tanı ve tedavi %80 oranında mortaliteyi engelleyebilmektedir.  Sepsisin erken tanınabilecek bir hastalık olması tedavi şansı, sağ kalım oranları ve uzun vadeli hasarların oluşması olasılığını azaltabilir.  Bu nedenle sepsisin klinik tanısının hızlandırılması amacıyla son sepsis tedavi kılavuzunda da yer alan NEWS Erken Uyarı Sisteminin kullanılmasının önerildiğini kaydeden Prof. Dr. Utku, NEWS ile qSOFA’dan %13 daha hassas değerlendirme yapılabildiğini belirtmektedir. Servislerde NEWS takibi sisteminin otomatize edilmesi ile daha erken tanı ve Yoğun Bakım Üniteleri’nin daha erken devreye girmesi sağlanabilecektir” dedi.

ATLATANLAR UZUN SÜRELİ ETKİLERİNE MARUZ KALIYOR

Toplantıda sepsis geçirmiş kişilerin hayatları boyunca sepsis sonuçlarıyla karşı karşıya kalabilecekleri belirtildi. Sepsisin böbrek fonksiyon bozukluğu başta olmak üzere; karaciğer, solunum, kardiyovasküler ve nörolojik fonksiyon bozukluklarıyla sonuçlanabileceğini ifade eden Utku, sonuçlarının tahmin edilenden daha ağır olabileceğini, akciğer, böbrek, karaciğer hasarları bırakabileceğini ifade etti. 

Bu hasarların yanı sıra tedavi olan hastalarda Post-sepis sendromu (PSS) görülebileceğini kaydeden Utku “PSS sepsisten kurtulanların %50'ye kadarını etkileyen bir durumdur; fiziksel ve/veya psikolojik uzun vadeli etkileri içerir" dedi ve PPS'nin yürüyememe, günlük aktivitelere katılamama, karmaşık görevleri yerine getirememe, günlük şeyleri hatırlayamama gibi sonuçları olabileceğini kaydetti.

Sepsisin belirtilerinin farklı zamanlarda çeşitli durumlarda ortaya çıkabileceğinin altını da çizen Utku, “Vücut ısısındaki değişimler, aşırı titreme ve kas ağrısı, konuşma bozukluğu ve zihin bulanıklığı, şiddetli nefes darlığı, bir gün boyunca idrara çıkamama ve cildin beneklenmesi sepsisin başlıca belirtileri arasındadır. Bu durumlardan herhangi biriyle karşılaşılması durumunda acil olarak doktora başvurulmalıdır. Erken tanı ve doğru tedavi hayat kurtarıcı olacaktır. Sepsis tedavisinde her saniye değerlidir ” diye konuştu.

DÜNYA SEPSİS GÜNÜ

Dünya Sepsis Günü, 2012 yılında Global Sepsis Alliance tarafından başlatıldı. GSA, dünya çapında sepsis yükünü azaltmak için küresel liderlik sağlama misyonuna sahip, kar amacı gütmeyen bir yardım kuruluşudur. Her yıl 13 Eylül haftası çeşitli etkinliklerle dünya çapında sepsis konusunda farkındalık yaratılmakta.