Demirtaş: ‘Çiftçinin borcu 250 milyar liraya yaklaştı’

Türkiye Ziraatçılar Derneği Genel Başkanı Hüseyin Demirtaş,  dernek merkezinde 2022 yılında Tarım ve gıda sektöründe yaşanan gelişmeleri değerlendirdi. Demirtaş, “2022 yılı Tarım sektörü açısından sorunların büyüdüğü bir yıl oldu. Sektörün kronik sorunları olan girdi fiyatlarındaki artış, destekleme miktarında yasanın öngördüğü miktarın altında kalış, sıfır gümrüklü ithalatın devam etmesi, çiftçi borçlarının giderek büyümesi gibi sorunlar giderilmek bir yana derinleşti. Bunun yanı sıra kuraklık özellikle hububat ekimi yapılan dönemde etkisini artırarak önümüzdeki yılın rekoltesini de etkileyecek boyuta ulaştı. 

‘KURAKLIK GELECEK YILIN REKOLTESİNİ OLUMSUZ ETKİLEYECEK’ 

Kuraklığın gelecek yıl için endişe verici olduğunu belirten Demirtaş, “Hububat açısından çok önemli olan ekim ayı yağışları konusunda Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nün raporu geçtiğimiz günlerde yayınlanmış, raporda Türkiye genelinde ekim ayı yağışlarının normalin altında, geçen yıl yağışları civarında gerçekleştiği bildirilmiştir. Ekim ayı yağışı 30.8 mm, normali (1991-2020) 49.4 mm ve 2021 yılı ekim ayı yağışı 30.3 mm’dir. Yağışlar Türkiye genelinde normaline göre yüzde38 azalırken, tüm bölgelerimizde de normalinin altında gerçekleşmiştir. Bu durum gelecek yılın hububat üretimi açısından endişe vericidir” diye konuştu. 

‘DESTEKLEME FONU YASANIN ÖNGÖRDÜĞÜ DÜZEYİN ALTINDA KALDI’ 

Çiftçinin yeterli desteği alamadığını belirten Demirtaş, “2023 bütçesinde tarımsal destekleme fonu için ayrılan kaynak yüzde 0.29 oranı ile son derece yetersizdir. Dolayısıyla Sayın Bakan'ın bütçe komisyonunda sözünü ettiği ‘güncelleme’ bir an önce gerçekleştirilerek, bütçedeki 54 milyar liralık harcama kalemi GSYH'nın asgari sınır olarak belirlediği yüzde 1 oranına yükseltilmelidir. Desteklemelerle ilgili bir başka sorun da mazot ve gübre desteklerinin çiftçilere nakit olarak değil Ziraat Bankası banka kartlarına yüklenerek verilmesidir. Bu uygulama nedeniyle bankadan 'müşteri kredi risk notu olumsuz' yanıtını alan üreticiler desteklemelerden yararlanamamaktadır” ifadelerini kullandı. 

‘GİRDİ MALİYETLERİNDEKİ ARTIŞ ÜRETEMEZ HALE GETİRDİ’ 

Girdi maliyetlerinin çiftçiyi üretimden uzaklaştırdığını söyleyen Demirtaş, “2022 yılında ekonomide izlenen enflasyonist politikalar ve mali sistemde yaşanan bunalımlar gelir dengesizliğini daha da artırarak tüm çalışan kesimler gibi çiftçileri de olumsuz etkiledi. Özellikle de girdi maliyetlerindeki artış tarım ve hayvancılıkta gelir oranlarını düşürerek çiftçi ve besiciyi üretimden çekilme noktasına kadar zorladı. Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi Eylül'de aylık bazda yüzde 2.90 artarken, yıllık bazda yüzde 138.15'e yükselerek yıllık bazda tarihi rekorunu kırdı. Artış oranı enerji alanında yüzde193.88'e, gübrede yüzde 263,63'e kadar yükseldi. Endeks Ekim ayında önceki yılın aynı ayına göre yüzde134.76 olurken 12 aylık ortalamalara göre yüzde105.81 olarak gerçekleşti. Çiftçilerin sulama amaçlı kullandıkları elektrik borcu 2 milyar lirayı aştı. Sayısı belirsiz çiftçinin aboneliği iptal edilirken 25 bin civarında çiftçinin elektriği kesildi” diye konuştu. 

‘ÇİFTÇİ BORÇLARI 250 MİLYAR LİRAYA YAKLAŞTI’ 

Çiftçinin borç batağında olduğunu söyleyen Demirtaş, “Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun verilerine göre, çiftçilerin bankalara olan kredi borcu 2022 Mart ayında bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 33,2 oranında artarak 186.9 milyar TL’ye yükselmişti. Bu rakamın yıl sonuna kadar 190 milyarı bulması beklenmektedir.  Takibe alınmış borç miktarı ise 4 milyara yaklaşmıştır. Tarım Kredi Kooperatiflerine olan borç ve kredi kartlarıyla piyasaya olan borç da göz önüne alındığında çiftçinin toplam borç miktarı 250 milyar liraya yaklaşmış bulunmaktadır. Bu durum çiftçilerin üretime devamını zorlaştırmaktadır” dedi. 

‘SIFIR GÜMRÜKLÜ İTHALAT HAKSIZ REKABET YARATIYOR’ 

Sıfır gümrük uygulamasının Türk çiftçisinin rekabet etme şansını ortan kaldırdığını vurgulayan Demirtaş, “2021 yılı sonunda uygulamaya konulan hububat ve ayçiçek yağı ithalatındaki sıfır gümrük vergisi uygulamasında uzatmaya gidilmesine ilişkin karar hububat için 2022 yılı sonuna kadar, ayçiçek yağı için de 1 Temmuz 2022'ye kadar uzatıldı. Sıfır gümrüklü ithalat politikasını doğuran ana neden ülkemizde birçok tarımsal ürünün üretiminin giderek düşmesine neden olan tarım politikalarıdır. Üretim azalması kendine yeterlilik düzeyini aşağı çekmekte, bu durum talebi artırarak fiyatları yükseltmekte, artan gıda enflasyonu toplumsal şikayetlerin artmasına yol açınca siyasi iktidar gümrük vergilerini düşürerek ya da sıfırlayarak ithalatın yolunu açmakta ve fiyatların bu şekilde indirmeye çalışmaktadır” ifadelerini kullandı. 

‘TARIM SEKTÖRÜNÜN SORUNLARININ BÜYÜDÜĞÜ BİR YIL OLDU’ 

“Sonuç olarak tarım sektörünün temel sorunları 2022 yılında büyümeye devam etti” diyen Demirtaş, “Bu sorunların çözümü için kısmi önlemler yerine kalıcı çözümler getiren ulusal bir tarım programının uygulanması gerekmektedir. Bu program, geçtiğimiz yıllarda adım adım tasfiye edilen kamu iktisadi kurumlarının yeniden canlandırılması, Tarım Satış Kooperatifleri’nin yeniden çiftçiye hizmet eder hale getirilmesi, Ziraat Bankası’nın kaynaklarının ağırlıklı olarak tarıma yönlendirilmesi ve üretim kooperatiflerinin kamu sektörüyle desteklenerek güçlendirilmesi temeline dayandırılmalıdır. Yetersiz desteklemeler Tarım Yasası'nın öngördüğü orana, yani GSYH'nın asgari yüzde biri oranına yükseltilmeli, üretimin önünde engel haline gelen çiftçi borçlarının tasfiyesi için özel bir program hazırlanmalıdır” söyleminde bulundu.