'Kamuda engelli kotası artırılsın'

Demet ARAN

ANKARA (Anayurt) - Dünya Engelliler Günü’nde Meclis Parkı’nda açıklama yapan Engellilerin İstihdamda Hakları Platformu’nun temsilcileri, engellilerin 5 acil talebini dile getirdi. Muhalefet partilerinden milletvekillerinin de destek verdiği basın açıklamasında Altı Nokta Körlere Hizmet Vakfı Başkanı Turhan İçli, Sağlık Hizmetleri Sendikası Engelliler Komisyonu Başkanı Ayşe Sarı, engelli yazar Oğuz Mucurluoğlu, Türkiye Körler Federasyonu Başkanı Suha Sağlam ve Anadolu Sessiz Umular Derneği Başkanı Sinan Yıldırım engellilerin acil taleplerini anlattı. Engelliler, kamuda engelli kotasının yüzde 6’ya çıkarılmasını, muhtaçlık aylığı ve evde bakım ücretinin hane gelirine göre değil engellinin gelirine göre belirlenmesini, kamudaki engelli işçilerin emekliliğe zorlanmamasını ve sağlık kurulu raporları yönetmeliğinin sivil toplum önerileri doğrultusunda hazırlanmasını istiyor.

YÜZDE 6 KOTA

Türkiye çapında 456 örgütün bir araya geldiği Engellilerin İstihdamda Hakları Platformu’nun kamuda engelli kotasının yüzde 6’ya çıkarılması talebini Sağlık Hizmetleri Sendikası Engelliler Komisyonu Başkanı Ayşe Sarı anlattı. Mevcut yüzde 3’lük kotanın 1997’de belirlendiğini ve aradan geçen zaman içinde engelli nüfusunun arttığını hatırlatan Sarı, Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi’nin uygulanmasını istedi. Kamuda boş olan 8 bin engelli kotanın bir an önce doldurulmasını ve kotanın yüzde 6’ya çıkarılmasını istediklerini belirten Sarı, “Pandemiden en ağır ve yıkıcı biçimde etkilenenler yine engellilerdir” dedi. Çok sayıda engellinin bu süreçte ücretsiz izne ayrıldığını ve işten çıkarma yasağı kalkar kalkmaz ilk işten çıkarılacak olanların engelliler olacağını söyleyen Sarı, “Hep deniliyor ki engellilik siyaset üstüdür. Muhalefet partisinden bir vekilimiz kota artışıyla ilgili konuyu gündeme getirmek istediğinde direkt eller havaya hayır diye kalkıyor. Biz ortak mutabakat istiyoruz. Yani gerektiğinde bu kanun teklifi hükümetimiz tarafından verilebilir. Verilirse herkes destek olur. Herkesin de destek olacağına eminim” ifadelerini kullandı.

Engelli yazar Oğuz Mucurluoğlu da muhtaçlık aylığının ve evde bakım ücretinin ödenmesi için hane başına düşen gelir kriteri uygulamasına tepki gösterdi. Bu durumun engelli bireyi ailesine bağımlı hale getirdiğini belirten Mucurluoğlu, “Engelli bireyi hak öznesi haline getirmek için engellinin kendi geliri esas alınmalıdır” dedi.

Engellilerin emeklilikle ilgili sorunlarına dikkat çeken Türkiye Körler Federasyonu Başkanı Suha Sağlam ise “696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile daimi kadroya geçen engelli işçi kardeşlerimiz zorunlu emeklilik baskılarıyla karşı karşıya. Oysa bu hak engellilere tercih hakkı bırakmaktadır. İsterse 15 yılda emekli olabilir isterse çalışmaya devam edebilir. Bu durum engelli çalışanlarımızı sıkıntıya sokmaktadır. Bu sebeple bizler bu durumda olan engelli kardeşlerimizin 696 sayılı KHK’nin bu maddesinin iptal edilmesini talep ediyoruz” ifadelerini kullandı.

KAZANILMIŞ HAKLAR YANDI

Altı Nokta Körlere Hizmet Vakfı Başkanı Turhan İçli de sağlık kurulu raporları yönetmeliğinde çokça yapılan değişikliklere dair şu sözleri kullandı:

“2000’li yıllarda alınan raporlar bugünkü yönetmeliklere göre 5 kere en az değiştirilmiştir. Önce hak sahibi olanlar bir sonraki değişiklikte kriter değiştiği için hak sahibi olmaktan çıkarılmıştır. Yani istikrarsız bir sağlık raporları yönetmeliği sistemimiz vardır. En son geçtiğimiz yıl 20 Şubat 2019 tarihinde yetişkinler için engelliler için durum değerlendirmesine ilişkin yönetmelik çıkarıldı ve engelliler bağımlı, kısmi bağımlı gibi kategorilere ayrıldı. Kriterler daraldığı için bir gecede binlerce, onbinlerce engellinin hakları yandı. Burada en can yakıcı olan da emeklilikle ilgili. Siz 10 yıl önce emekli olmuşsunuz o günkü yönetmeliklere göre ama bugün kriterler değişmiş. O gün yüzde 40-50 alanlar bugünkü kriterlere göre alamıyor. SGK Sizi isterse hastaneye sevk ediyor. Heyet raporu alıyorsunuz. Eğer yüzde 40’ı yakalayamıyorsanız emeklilik hakkınız iptal ediliyor. Yani yüzlerce engelli arkadaşımız yıllarca çalışmalarının karşılığını alamadıkları gibi o yıllara ait bütün çabaları da boşa gitmiş bulunuyor.”

HASTANELER RANDEVU VERMİYOR

Anadolu Sessiz Umular Derneği Başkanı Sinan Yıldırım ise açıklamasını işaret dili ile yaptı. Pandemi döneminde engellilerin ağırlaşan sorunlarının üstesinden gelmek üzere olağanüstü önlemlerin alınmasını isteyen Yıldırım, hastanelerin randevu vermediğini, biyonik kulak kullanıcılarının pil için randevu alamadığını, kur artışları nedeniyle cihaz, pil, protez ve ortez fiyatlarının olağanüstü arttığını anlattı. Engelli öğrencilerin ya yoksulluk nedeniyle yeni teknolojik araçlara sahip olmadıkları için ya da EBA sistemindeki erişim güçlükleri yüzünden uzaktan eğitimden etkin ve verimli olarak yararlanamadığını kaydeden Yıldırım, destek mekanizmalarının geliştirilmesi talebini dile getirdi.