En çok harcama konuta ve kiraya

Demet ARAN

ANKARA (Anayurt) - Dünya Konut Günü’nde istatistikler, dünyada nitelikli ve ulaşılabilir barınma imkanlarının önemini bir kez daha gösteriyor. Dünya çapında yüz milyondan fazla insanın evsiz yaşadığı düşünülürken Türkiye’de de sivil toplum kuruluşlarının araştırmalarına göre 70 bin kişi evsiz yaşıyor.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre kendisine ait bir konutta yaşayanların oranı ise yüzde 5,8. Kirada oturanların oranı yüzde25,6, lojmanda oturanların oranı yüzde 1,3 ve kendi konutunda oturmayıp kira ödemeyenlerin oranı yüzde 14,3 olarak gerçekleşti.

Türkiye’de hanehalkının en çok harcama yaptığı alan da konut harcamaları. Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre 2019 yılında hanehalkının tüketim amaçlı harcamaları içinde yüzde 24,1 ile konut ve kira harcamaları ilk sırada yer aldı.

Türkiye’de konuta ilişkin bir diğer gösterge de konut özellikleri. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü’nün 5 yılda bir gerçekleştirdiği Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması’nın son verileri konut özelliklerine ilişkin verileri ortaya koydu.

Buna göre, Türkiye’de halen konut içinde iyileştirilmiş içme suyu kaynağına ve tuvalet imkanına ulaşamayan insanlar var. Her ne kadar bu oran düşük de olsa herkesin içme suyu ve tuvalet gibi temel ihtiyaçlara erişememesi araştırmanın sonuçlarından biri. Türkiye’deki hanehalklarının yüzde 98’i iyileştirilmiş içme suyu kaynağına ulaşabilirken yüzde 99’u iyileştirilmiş tuvalet imkanlarına sahip. İçme suyuna erişim oranlarına bakıldığında ise tablo şöyle: Konutların yüzde 53’ünde evde şebeke suyu içilebiliyor, yüzde 33’ü şişe suyu ve yüzde 6’sı korunaklı kaynak suyunu kullanıyor.

Türkiye’deki konutların yüzde 28’inde her gün sigara içilirken yüzde 3’ünde ise haftada bir sigara içiliyor.

Türkiye’deki konutlarda yaşayan kişi sayısının ortalaması 3,5. Hanelerin 16’sında kadınlar hane reisi.

Konutların fiziksel özellikleri de hanehalkının ekonomik durumunu yansıtmada önemli bir veri olarak değerlendiriliyor. Buna göre Türkiye’deki konutlarda en yayın kullanılan zemin malzemesi yüzde 37 ile parke. Hanelerin yüzde 14’ünde zemin beton, yüzde 10’unda ise karo. Bu ekonomik durumu gösterdiği gibi barınma koşullarının sağlıklı olup olmadığını da gösteriyor.